TÜKETİCİ HUKUKU
Tüketicilerin çıkarlarının hukuk düzeninde koruma altına alan özel hukuk dalıdır. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ‘’Tanımlar’’ başlıklı 3. maddesinin k bendinde düzenlendiği üzere tüketici; ‘’ ticari veya mesleki olmayan amaçlarla hareket eden gerçek veya tüzel kişiyi’’ ifade etmektedir.
Tüketici işlemi ise aynı maddenin l bendinde; ‘’ mal veya hizmet piyasalarında kamu tüzel kişileri de dahil olmak üzere ticari veya mesleki amaçlarla hareket eden veya adına ya da hesabına hareket eden gerçek veya tüzel kişiler ile tüketiciler arasında kurulan eser, taşıma, simsarlık, sigorta, vekalet, bankacılık ve benzeri sözleşmeler de dahil olmak üzere her türlü sözleşme ve hukuki işlem’’ şeklinde ifade edilmiştir.
6502 sayılı Kanunda Düzenlenen Tüketici Sözleşmeleri
- Taksitle Satış
- Tüketici Kredileri
- Konut Finansmanı Sözleşmeleri
- Ön Ödemeli Konut Satışı
- İş Yeri Dışında Kurulan Sözleşmeler
- Mesafeli Sözleşmeler
- Finansal Hizmetlere İlişkin Mesafeli Sözleşmeler
- Devre Tatil ve Uzun Süreli Tatil Hizmeti Sözleşmeleri
- Paket Tur Sözleşmeleri
- Abonelik Sözleşmeleri
- Süreli Yayın Kuruluşlarınca Düzenlenen Promosyon Uygulamaları
Ayıplı Mal
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun madde 8’de tanımlandığı üzere ayıplı mal: ‘’ tüketiciye teslim anında, taraflarca kararlaştırılmış olan örnek ya da modele uygun olmaması ya da objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan maldır.’’
Ayıplı Hizmet
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun madde 13’de tanımlandığı üzere ayıplı hizmet: ‘’ sözleşmede belirlenen süre içinde başlamaması veya taraflarca kararlaştırılmış olan ve objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan hizmettir.’’
Arabuluculuk
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun madde 73/A gereği tüketici hukukundan kaynaklı uyuşmazlıklarda dava şartı arabuluculuk düzenlenmiştir. Dava açılmadan önce arabuluculuğa başvurulmaması dava şartı yokluğu sebebiyle davanın reddine sebep olmaktadır. Madde metninde;
‘’ Tüketici mahkemelerinde görülen uyuşmazlıklarda dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır. Şu kadar ki, aşağıda belirtilen hususlarda dava şartı olarak arabuluculuğa ilişkin hükümler uygulanmaz:
- a) Tüketici hakem heyetinin görevi kapsamında olan uyuşmazlıklar
- b) Tüketici hakem heyeti kararlarına yapılan itirazlar
- c) 73 üncü maddenin altıncı fıkrasında belirtilen davalar
ç) 74 üncü maddede belirtilen davalar
- d) Tüketici işlemi mahiyetinde olan ve taşınmazın aynından doğan uyuşmazlıklar
Tüketici Hakem Heyetleri
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a göre tüketici işlemleri ve tüketiciye yönelik uygulamalardan doğabilecek uyuşmazlıklara çözüm bulmak amacıyla kurulan heyetlerdir. Tüketici Hakem Heyetlerinin görev alanını belirleyen başvuru sınırları tüketici uyuşmazlıklarının değerleri açısından her yıl Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından ilan edilen yeniden değerleme oranında tekrar belirlenmektedir. 2023 yılı için başvuru sınırı 66.000,00 Türk Lirası olarak belirlenmiştir. Diğer bir ifadeyle, 66.000,00 Türk Lirasının altında kalan uyuşmazlıklarda İlçe veya İl Tüketici Hakem Heyetlerine başvuru yapılması zorunludur.
Harçlar
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun madde 73’e göre tüketici mahkemeleri nezdinde Bakanlık, tüketiciler ve tüketici örgütleri tarafından açılan davalar 492 sayılı Harçlar Kanunu’nda düzenlenen harçlardan muaftır.
